YAZIM KURALLARI

YAZIM KURALLARI

       ⇒ Yazım kuralları, bir dili kullanırken yazıda ve söyleyişte kişiden kişiye farklı anlamlar oluşmaması için belirlenen ve herkes tarafından benimsenen kurallardır.

      ⇒  Dilimizi güzel kullanmak, söylemek istediklerimizi iyi anlatabilmek için yazım kurallarını bilmemiz gerekmektedir. Bu konu, bize sadece sınavlarda değil günlük hayatta da kolaylık sağlayacaktır. Yazım kuralları birçok alt başlığı olan bir konudur.

   ⇒ Konuşurken duygularımızı gerek tonlamamızla gerek jest ve mimiklerimizle karşı tarafa daha iyi anlatabiliyoruz. Yazı dilinde ise bu mümkün olmadığı için yazım kurallarına uymak zorundayız. Konuya hakim olmak için aşağıdaki eğlenceli bağlantıya tıklayabilirsiniz.

                              
                              ⇘                           ⇙

                https://www.spiderscribe.net/app/?bff4ecf2080f6094c9ad00a41b6afc5b

A) Sayıların Yazımı

• Sayılar metin içerisinde genellikle harflerle yazılır.

Örneğin: 

Bir yıl elli iki haftadır.

• Para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır.

Örneğin: 

Damacanaların 19 litre olmasının sebebi nedir?

1 $ yaklaşık 3,57 ₺’dir.

• Saat ve dakika bildiren sayılar metin içerisinde sayıyla ya da yazıyla yazılabilir.

Örneğin: 

Mustafa Kemal saat dokuzu beş geçe hayata gözlerini yummuştur.
Memurların mesai saatleri 08:00-17:00 arasındadır.

• Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri harfle yazılabilir.

Örneğin: 

Günümüzde dünyanın nüfusu yaklaşık olarak 7 milyardır.

• Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır.

Örneğin: 

Yirmi beş
Bin dört yüz elli üç

Not: Para ile ilgili işlemlerle senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar harfle yazılırken bitişik yazılır.

Örneğin:

276,78 (ikiyüzyetmişaltı TL, yetmişsekiz kr

40,20 (kırk TL, yirmi kr.)

• Tarihi olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar adlarında ve kitap ciltlerinde Romen rakamları kullanılır.

Örneğin: 

IV. Cilt
I. Dünya Savaşı 1914 yılında başlamıştır.
Fransız Devrimi XVIII. yüzyılda Fransa’da gerçekleşmiştir.
V. Murat 93 gün kaldığı Osmanlı tahtından akli dengesini yetirmesi sonucu indirilmiştir.

• Dört veya daha çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur.

Örneğin:  4.899

                 500.000

                 12.785

• Sıra sayıları yazıyla da rakamla da gösterilir.

Örneğin:  3. (üçüncü)

                  9. (dokuzuncu)

• Sayılardan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır.

Örneğin: 

Dünya Güreş Şampiyonasında Yasemin Adar 1’inci oldu.

• Üleştirme sayıları yazıyla yazılır.

    Örneğin: 
   
     İkişer, dokuzar, onar…

B) Kısaltmaların Yazımı

• Özel isimlerin kısaltması büyük harfle başlar ve sonuna nokta konur.

Örneğin: 

 Doç. Ahmet Benzer’in “Dijital Çağda Öğretim Teknolojileri ile Türkçe Eğitimi” adlı kitabı satışa sunuldu.

• Noktalı kısaltmalara ek getirilecekse kelimenin okunuşu esas alınır ve ek noktanın yanına yazılır.

Örneğin:  

Alb.dan,  

Prof.ün

yy.ın

• Birkaç sözcükten oluşan kurum, kuruluş adları, her kelimenin ilk harfi alınarak kısaltılır ve her harf büyük yazılır. Ayrıca bu kısaltmaların arasına nokta konmaz.

      Örneğin: 

     TRT, 1964 yılında kurulmuştur.

• Birkaç kelimeden oluşan kurum ve kuruluş adlarının kısaltmaları kullanılan harflere göre okunur. Kısaltmaya ek getirildiğinde ek, kısaltmanın okunuşuna göre kesme işaretiyle ayrılarak yazılır.

Örneğin: 

TDK- Te De Ke şeklinde okunur.

PTT’de kargolayacağınız kitaplar için %50 indirim uygulanır.

• Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde sözcüğün okunuşu; büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın son harfinin okunu esas alınır.

Örneğin: 

kg’dan

C) Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

• Cümleler büyük harfle başlar.

 Örneğin: 

Su samurları el ele tutuşarak uyurlar.

• Özel adlar büyük harfle başlar.

Örneğin: 

Bahar bahçeden papatya topluyor.

• Unvanlar ve unvan olarak kullanılan akrabalık isimleri büyük harfle başlar.

Örneğin:   

Nene Hatun 1857 yılında Erzurum’da doğmuştur.

Türkiye’nin 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’dır.

• Kurum, kuruluş, gazete, dergi ile mahalle, sokak ve benzeri yer adları birkaç kelimeden oluşuyorsa her kelime büyük harfle yazılır.

 Örneğin:   

 Türk Dil Kurumu,

  İstiklal Caddesi,

  Lacivert Dergisi

• Dizeler büyük harfle başlar.

Örneğin:  

Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü,

Kız kardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü
Işık ışık, dalga dalga bayrağım
Senin destanını okudum, senin destanını yazacağım. 

• Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.

Örneğin:  

Güneş’in Dünya’ya uzaklığı 152.600.000 km’dir.

Not: Dünya, güneş, ay kelimeleri gezegen anlamı dışında 

kullanıldığında küçük harf ile başlar.

• Saray, köşk, han gibi yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar.

Örneğin:

Dolmabahçe Sarayı, İbrahim Paşa Köşkü, Büyük Valide Han…

•  Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.

Örneğin:  

Seyit Onbaşı, Çanakkale Savaşı'nın unutulmaz 

kahramanlarındandır.


·  Millet, boy, dil, lehçe, devlet, din ve mezhep adları büyük harfle başlar.

Örneğin: 

Türk, Kayı, İngilizce, Amerika Birleşik Devletleri, Hristiyanlık…

D) "De" ve "Ki" Eklerinin Yazımı

• Yazım Kuralları söz konusu olunca en çok karıştırılan, kararsız kalınan alan "de" ve " ki"nin yazımı oluyor. Haydi video ders ile konuyu öğrenelim.

E) "Mı, Mi" nin Yazımı

       Mı, mi ekleri her zaman kendinden önceki kelimeden ayrı yazılır; fakat kendinden sonra gelen eklerle bitişik yazılır.

• Akşam bize uğrayacak mısın?                                 

• Dün beni arayan sen miydin kardeşin miydi?

• Buraları daha önce görmüş müydünüz?

• Yaz geldi mi yaylalara çıkardık.

• Birden hepimize bağırmaya başlamasın mı!

• Günü gününe çalıştın mı sınavı kazanırsın.

• Çocuğun uzun mu uzun saçları vardı.

• Mevsim yaz mı güz mü anlamadım.

F) İkilemelerin Yazımı 

⇨ Günlük hayatta konuşma dilinde sık sık kullandığımız ikileme sözcükleri yazı dilinde kullanırken bazı hatalar yapabiliyoruz. Ama üzülmeyin. Telafisi elbette mümkün... :) 

• Anlamı güçlendirmek, pekiştirmek ve anlatımı daha etkili hale getirmek için oluşturulan sözcük grubuna ikileme denir.

• İkilemeyi meydana getiren sözcükler ayrı yazılır. Örneğin; koşa koşa, ıvır zıvır, paldır küldür...

• İkileme sözcüklerin arasına hiçbir noktalama işareti konmaz. Örneğin; takır tukur...

• İkilemeler kalıplaşmış sözcükler olduğu için yerleri değiştirilemez. Örneğin; dürüst doğru  X    doğru dürüst  ✅

 G) Yazımı Karıştırılan Bazı Sözcükler

     

                                                 YANLIŞ                 DOĞRU

                                               
                                                   baya                               bayağı 

                                                  traş                         tıraş

                                                   antreman                 antreman  

                                                   ahçı                         aşçı

                                                  hapşurmak              hapşırmak              

                                                   ıstırap                      ızdırap              

                                                   direk                        direkt

                                                  profösör                   profesör         

                                                   kiprik                      kirpik

• Evet, şimdi de aşağıdaki videoyu izleyip bilgilerimizi artıralım...